Koronawirus – jakie są zakazy?

Koronawirus – stan epidemii, zakaz przemieszczania się, ograniczenia w handlu

Szybko rozprzestrzeniający się wirus SARS-CoV-2 (Koronawirus, Covid-19) spowodował, że koniecznym stało się w Polsce podjęcie natychmiastowych działań zapobiegawczych w celu zminimalizowana skutków zarażenia wirusem.

Początkowy stan zagrożenia epidemicznego został przekształcony w stan epidemii, a z dniem 24 marca wprowadzono m. in. dodatkowe zakazy związane z przemieszczania się osób przebywających na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (z określonymi prawem wyjątkami).

Koronawirus i ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi

Podstawy do wprowadzenia zmian w obecnym funkcjonowaniu państwa należy poszukiwać w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008 r. (Dz.U. Nr 234, poz. 1570).

Koronawirus – podstawowe pojęcia

W ustawie wyjaśniono przede wszystkim większość pojęć, jakie obecnie słyszy się w mediach. I tak przykładowo:

• epidemia oznacza wystąpienie na danym obszarze zakażeń lub zachorowań na chorobę zakaźną w liczbie wyraźnie większej niż we wcześniejszym okresie albo wystąpienie zakażeń lub chorób zakaźnych dotychczas niewystępujących;
• kwarantanna – odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych;
• stan epidemii – sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z wystąpieniem epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych dla zminimalizowania skutków epidemii;
• stan zagrożenia epidemicznego – sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych.

Ustawa zawiera ponadto nowe pojęcia, wprowadzone w marcu bieżącego roku. Są to m.in.:

• strefa zero – obszar, na którym wystąpił stan epidemii, znajdujący się bezpośrednio wokół ogniska wirusa, podlegający ograniczeniom, w szczególności zakazom, nakazom oraz środkom kontroli;
• strefa buforowa – obszar wokół strefy zero, podlegający ograniczeniom, w szczególności zakazom lub nakazom dotyczącym przemieszczania się ludzi;
• miejsce kwarantanny – odrębny obiekt budowlany czasowego pobytu osób chorych lub podejrzanych o zachorowanie, w którym prowadzi się kwarantannę.

Koronawirus – ogłoszenie stanu epidemii i wprowadzenie zakazów

Ustawa wprowadza możliwość ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii w formie rozporządzenia, wydawanego przez właściwego ministra, przewidującego m.in. następujące rodzaje obostrzeń:

• czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się;
• czasowe ograniczenie lub zakaz obrotu i używania określonych przedmiotów lub produktów spożywczych;
• czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy;
• zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności;
• obowiązek wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych obiektów;
• nakaz udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia środków transportu do działań przeciwepidemicznych przewidzianych planami przeciwepidemicznymi;
• obowiązek przeprowadzenia szczepień ochronnych, uwzględniając drogi szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz sytuację epidemiczną na obszarze, na którym ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii.

Przepisy przewidują ponadto możliwość skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii pracowników podmiotów leczniczych, osób wykonujących zawody medyczne oraz osób, z którymi podpisano umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych.

Co istotne, rozporządzenia są niezwłocznie ogłaszane w odpowiednim dzienniku urzędowym, wchodzą w życie z dniem ogłoszenia, a o obowiązkach wynikających z jego przepisów informuje się obywateli w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie.

Koronawirus – obowiązujące zakazy

Z dniem 20 marca Minister Zdrowia ogłosił na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, do odwołania, STAN EPIDEMII w związku z zakażeniami Koronawirusem. Najważniejsze kwestie to:

1. ZAKAZ PRZEMIESZCZANA SIĘ PASAŻERÓW W TRANSPORCIE KOLEJOWYM

2. OBOWIĄZKI PO PRZEKROCZENIU GRANICY

W przypadku przekroczenia granicy państwowej, w celu udania się do swojego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskie należy przekazać funkcjonariuszowi Straży Granicznej informację o adresie miejsca zamieszkania lub pobytu, w którym będzie odbywać obowiązkową kwarantannę, numerze telefonu do kontaktu, a także odbyć, po przekroczeniu granicy państwowej, obowiązkową kwarantannę trwającą 14 dni, licząc od dnia następującego po przekroczeniu tej granicy.

Obowiązku powyższego nie stosuje się w przypadku przekraczania granicy Rzeczypospolitej Polskiej w ramach wykonywania czynności zawodowych w Rzeczypospolitej Polskiej lub państwie sąsiadującym:

• przez osobę wykonującą czynności zawodowe w tych państwach (ZMIANA! – PATRZ PONIŻSZE UWAGI);
• przez załogę statku lub załogę statku powietrznego;
• przez kierowców wykonujących przewóz drogowy w ramach międzynarodowego transportu drogowego lub międzynarodowego transportu kombinowanego, w tym powracających z zagranicy innymi środkami transportu niż pojazd, w celu odbioru odpoczynku lub po odebraniu za granicą odpoczynku.

3. OBOWIĄZEK PODDANIA SIĘ KWARANTANNIE, PRAWO PRACY

Osoba odbywająca obowiązkową kwarantannę informuje pracodawcę o jej odbywaniu np. telefonicznie.

Zgodnie z art. 92 Kodeksu pracy za czas niezdolności pracownika do pracy w związku z chorobą lub odosobnieniem związanym z chorobą zakaźną, pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu.

W celu wypłaty wynagrodzenia osobie odbywającej kwarantannę za okres jej trwania, dana osoba, w terminie 3 dni roboczych od zakończenia obowiązkowej kwarantanny, składa pracodawcy lub podmiotowi zobowiązanemu do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby pisemne oświadczenie potwierdzające odbycie obowiązkowej kwarantanny.

4. OGRANICZENIE W PROWADZENIU DZIAŁALNOŚCI

W czasie epidemii ograniczone jest prowadzenie działalności:

• polegającej na przygotowywaniu i podawaniu posiłków i napojów gościom siedzącym przy stołach lub gościom dokonującym własnego wyboru potraw z wystawionego menu, spożywanych na miejscu (chodzi tu przede wszystkim o restauracje, puby, bary, itp.), z wyjątkiem usług polegających na przygotowywaniu i podawaniu żywności na wynos lub jej przygotowywaniu i dostarczaniu oraz działalności restauracyjnej lub barterowej prowadzonej w środkach transportu;
• związanej z organizacją, promocją lub zarządzaniem imprezami, takimi jak targi, wystawy, kongresy, konferencje, spotkania,
• twórczej związanej z wszelkimi zbiorowymi formami kultury i rozrywki;
• związanej ze sportem, rozrywkowej i rekreacyjnej, w szczególności polegającej na prowadzeniu miejsc spotkań, klubów, w tym tanecznych i nocnych, basenów, siłowni, klubów fitness;
• związanej z projekcją filmów lub nagrań wideo w kinach, na otwartym powietrzu lub w pozostałych miejscach oraz działalności klubów filmowych;
• związanej z konsumpcją i podawaniem napojów,
• związanej z prowadzeniem kasyn, z wyłączeniem kasyn internetowych;
• działalność bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostałej działalności związanej z kulturą;
• działalność w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego;
• sprawowanie kultu religijnego w miejscach publicznych, w tym w budynkach i innych obiektach kultu religijnego (możliwe jest to jedynie w ten sposób, że koniecznym jest zapewnienie, aby w trakcie sprawowania kultu religijnego na danym terenie lub w danym obiekcie znajdowało się łącznie, zarówno wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń, nie więcej niż 50 osób, wliczając w to uczestników i osoby sprawujące kult religijny).

5. GALERIE HANDLOWE – ZAKAZ HANDLU

W obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 ustanowiono dla najemców ograniczenie prowadzenia działalności w handlu detalicznym, z wyłączeniem najemców, których przeważająca działalność polega na sprzedaży:

• żywności,
• produktów kosmetycznych,
• artykułów toaletowych,
• środków czystości,
• produktów leczniczych,
• wyrobów medycznych,
• gazet,
• artykułów budowlanych lub remontowych,
• artykułów dla zwierząt domowych,
• paliw.

Zakaz dotyczy ponadto:

• prowadzenia działalności usługowej, z wyjątkiem najemców, których przeważająca działalność polega na świadczeniu usług: medycznych, bankowych, ubezpieczeniowych, pocztowych, pralniczych lub gastronomicznych polegających jedynie na przygotowywaniu i dostarczaniu żywności.
• prowadzenia handlu detalicznego lub prowadzenie działalności usługowej na tzw. wyspach handlowych.

6. WIDOWISKA, ZGROMADZENIA – ZAKAZ ORGANIZOWANIA

W okresie epidemii wprowadzony został również zakaz organizowania zgromadzeń. Rozporządzenie z dnia 20 marca wprowadzało jeden wyjątek od zakazu – dopuszczalne było zorganizowanie zgromadzenia, jeżeli liczba uczestników wynosi nie więcej niż 50 osób, wliczając w to organizatora i osoby działające w jego imieniu. (ZMIANA! – PATRZ PONIŻSZE UWAGI).

Koronawirus – zmiany w rozporządzeniu i NOWE OGRANICZENIA

Od dnia 24 marca obowiązują zmiany do rozporządzenia, które częściowo zmieniają dotychczasowe zakazy, m. in. w kwestii przemieszczania się.

1. DODATKOWE OGRANICZENIA W ZAKRESIE PRZEMIESZCZANIA SIĘ

W okresie od dnia 25 marca 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r.:

1. Zniesiono możliwość przemieszczania się w przypadku przekraczania granicy Rzeczypospolitej Polskiej w ramach wykonywania czynności zawodowych w Rzeczypospolitej Polskiej lub państwie sąsiadującym przez osobę wykonującą czynności zawodowe w tych państwach (osoby mieszkające w Polsce lub kraju sąsiednim, które pracują po drugiej stronie granicy, od 27 marca – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia – są zobowiązane odbyć 14-dniową kwarantannę), a ponadto:
2. Wprowadzono ograniczenie na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej przemieszczania się osób przebywających na tym obszarze, z wyjątkiem przemieszczania się danej osoby w celu:

• wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej lub prowadzenia działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych (np. lekarz pracujący w szpitalu, restaurator kupujący towar do przygotowania posiłków na wynos);
• zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej lub psychologicznej oraz dla osoby jej najbliższej (może zatem iść na zakupy, pojechać na spotkanie z psychologiem), przy czym jeżeli osoba przemieszczająca się pozostaje we wspólnym pożyciu z inną osobą – także dla osoby najbliższej osobie pozostającej we wspólnym pożyciu oraz zakupu towarów i usług z tym związanych (np. zakup produktów żywnościowych dla babci, wyjazd z dziadkiem do lekarza);
• wykonywania ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu (np. oddanie krwi w punkcie poboru krwi);
• sprawowania lub uczestniczenia w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych (np. uczestnictwo we mszy świętej).

Osobą najbliższą, o której mowa w ustawie jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.

W przypadku gdy przemieszczanie się następuje:

• pieszo – jednocześnie mogą się poruszać dwie osoby w odległości nie mniejszej niż 1,5m od siebie;
• środkami publicznego transportu zbiorowego –środkiem tym można przewozić, w tym samym czasie, nie więcej osób, niż wynosi połowa miejsc siedzących.

Ograniczenia, o których mowa nie stosuje się do osób najbliższych. A zatem możliwe jest, aby np. iść w gronie rodzinnym na spacer, który zaliczyć można do niezbędnej potrzeby z powodów zdrowotnych (zachowanie kondycji, spędzenie czasu na świeżym powietrzu), natomiast nie będzie to możliwe z grupą znajomych, chyba, że są to dwie osoby i jedynie tylko, kiedy osoby te zachowują stosowna odległość od siebie.

UWAGA! W sytuacji, kiedy policja planuje wystawić mandat za – jej zdaniem – przekroczenie w/w obostrzeń, nie ma obowiązku przyjmowania mandatu, jeżeli dana osoba kwestionuje podstawę jego wystawienia. Policjant nie ma prawa zmusić legitymowanej osoby do jego podpisania. Sprawa trafi wówczas do sądu i będzie możliwe przeprowadzenie postępowania dowodowego w tym zakresie i rozstrzygnięcie sprawy od początku.

WAŻNE! Zakaz przemieszczania się nie oznacza, że nie można przemieszczać się po kraju – np. z miejscowości do miejscowości. Tak, jak to było dotychczas – dozwolone jest przemieszczenie się wewnątrz granic państwa.

2. DODATKOWE OGRANICZENIA W ZAKRESIE KULTU RELIGIJNEGO

Wdrożono konieczność zapewnienia, aby w trakcie sprawowania kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych, na danym terenie lub wdanym obiekcie znajdowało się łącznie, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz pomieszczeń, nie więcej niż:

• 50 osób, wliczając w to uczestników i osoby sprawujące kult religijny lub osoby zatrudnione przez zakład pogrzebowy w przypadku pogrzebu w okresie od dnia 12 kwietnia 2020 r. do odwołania;
• 5 uczestników, oprócz osób sprawujących kult religijny lub osób zatrudnionych przez zakład pogrzebowy w przypadku pogrzebu – w okresie od dnia 25 marca 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r.

3. DODATKOWE OGRANICZENIA W ZAKRESIE ZGROMADZEŃ

Ponadto, w okresie od dnia 25 marca 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r. zakazuje się:

• organizowania zgromadzeń w rozumieniu ustawy – Prawo o zgromadzeniach;
• innych, niż określone wyżej zgromadzeń organizowanych w ramach działalności kościołów i innych związków wyznaniowych oraz imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem spotkań danej osoby z jej osobami najbliższymi lub z osobami najbliższymi osobie, z którą pozostaje we wspólnym pożyciu. Ograniczeń tych nie stosuje się do spotkań i zebrań związanych z wykonywaniem czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzeniem działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym.

WAŻNE! Dotychczasowe zakazy wprowadzone poprzednim rozporządzeniem nadal obowiązują, a jedynie zostały uzupełnione lub częściowo zmienione przez nowe rozporządzenie.