Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, a co za tym idzie, różnorodność form prowadzenia działalności powoduje, że osoby planujące założenie firmy stają przed dylematem, która z form będzie najbardziej odpowiednia do prowadzenia przyszłego biznesu.
Jedną z popularniejszych form prowadzenia biznesu w Polsce jest również spółka cywilna. Ta forma prowadzenia działalności jest jednak wyjątkowa z kilku względów, o których warto pamiętać rozpoczynając przygodę z własną firmą.
Przede wszystkim należy ją odróżnić od klasycznych spółek prawa handlowego, czyli kapitałowych (np. spółka z o. o.) oraz osobowych (np. spółka partnerska, jawna), które są uregulowane w przepisach kodeksu spółek handlowych (na ich rozróżnienie na gruncie kodeksu spółek handlowych przyjdzie czas w następnym wpisie), podczas gdy spółka cywilna swoją regulację ma w przepisach kodeksu cywilnego. Spółki tak kapitałowe, jak i osobowe, w przeciwieństwie do spółki cywilnej, posiadają wspólne dwie najważniejsze cechy, tj. są podmiotami prawa oraz posiadają odrębny majątek od wspólników. W przypadku spółki cywilnej, sytuacja jest diametralnie inna, gdyż oprócz samego słowa „spółka”, czy faktu, że jest to również forma prowadzenia działalności gospodarczej, nie ma tutaj mowy o jakimkolwiek osobnym bycie prawnym, na kształt typowej spółki z kodeksu spółek handlowych.
Co wyróżnia spółkę cywilną?
Spółka cywilna to … UMOWA
Spółka cywilna to rodzaj umowy, podobnie jak umowa pożyczki, darowizny, sprzedaży i podobnie jak one – uregulowana w przepisach kodeksu cywilnego. Nie ma tu – w przeciwieństwie do spółek prawa handlowego – pewnego odrębnego bytu (podmiotu) od wspólników. Mamy tutaj do czynienia z pewnego rodzaju umownym uregulowaniem działalności gospodarczej osób fizycznych, które to osoby w uproszczeniu – stanowią o bytności spółki cywilnej. Osoby zainteresowane nie zakładają odrębnego podmiotu (spółki), który jako firma (przedsiębiorca) działa na rynku, ale sami (jako przedsiębiorcy) są podmiotem praw i obowiązków oraz zmierzają do osiągnięcia wspólnego, gospodarczego celu.
Odpowiedzialność za zobowiązania
Fakt, że nie mamy tutaj do czynienia z odrębnym podmiotem rodzi określone majątkowe konsekwencje dla spółki cywilnej. Otóż wspólnicy spółki cywilnej odpowiadają całym swoim majątkiem za jej zobowiązania. Tymczasem w przypadku spółek prawa handlowego odpowiedzialności tej praktycznie nie ma wcale (spółki kapitałowe), bądź jest ona subsydiarna (spółki osobowe), czyli zachodzi tylko wtedy, kiedy nie ma możliwości wyegzekwowania zobowiązania z majątku spółki. Odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej jest z kolei nieograniczona i solidarna.
Majątek spółki, czy wspólników?
Niebagatelna jest również kwestia majątku spółki, o czym wspomniano wyżej w odniesieniu do spółek na gruncie kodeksu spółek handlowych. W wypadku spółki cywilnej majątek jest wspólny wszystkich wspólników i stanowi współwłasność łączną wspólników. Co więcej, w spółce cywilnej istnieje zakaz dokonywania wszelkich rozporządzeń majątkiem wspólników, co uniemożliwia im ewentualnie wyprowadzanie majątku ze spółki w okresie obowiązywania umowy. Takie rozwiązanie ma zapewnić stabilność stosunków między wspólnikami oraz uchronić majątek przed ewentualnymi działaniami wspólników konfliktowych.
Spółka cywilna – co najmniej dwóch wspólników
Istotne jest również to, że spółka cywilna nie ma racji bytu bez co najmniej dwóch wspólników. Jest to kolejna różnica w stosunku do spółek kapitałowych, które są odrębnym bytem prawnym od swoich wspólników, przez co mogą istnieć pomimo w składzie tylko jednego wspólnika (np. jednoosobowa spółka z o. o.).
Blaski i cienie spółki cywilnej
Brak odrębności podmiotowej od wspólników, czy odpowiedzialność całym majątkiem za zobowiązania z pewnością nie stanowią czynnika zachęcającego do wybrania formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej. Dlaczego jednak taka forma istnieje i cieszy się popularnością? Do czego się nadaje spółka cywilna?
Skala działalności
Spółka cywilna z pewnością będzie dobrym rozwiązaniem w sytuacji prowadzenia działalności na małą skalę, co ma związek oczywiście z kwestią odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki. Tym samym spółka cywilna nie będzie adekwatnym wyborem w sytuacji, kiedy działalność wiąże się z wysokim ryzykiem. Często spółkami cywilnymi są małe rodzinne przedsiębiorstwa, oparte na więzi i wzajemnym zaufaniu wspólników.
Prostota założenia
Do zawarcia umowy spółki cywilnej wystarczy jej sporządzenie, w formie pisemnej. Ponadto, spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, a są nimi sami wspólnicy, toteż rejestracji nie będzie podlegała spółka, a sami wspólnicy (rejestr CEIDG).
Brak wymagań co do wkładu
Nie ma również minimalnych wymagań co do wysokości wkładu do spółki (przykładowo przy spółce z o. o. kapitał zakładowy wynosi minimum 5 tysięcy złotych).
Inne aspekty
Wreszcie, każdy wspólnik może prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki bez uprzedniej uchwały wspólników. Co więcej, w przypadku rozwiązania spółki nie trzeba przeprowadzać formalnego postępowania likwidacyjnego spółki. Istotne jest również to, jak wygląda kwestia podatkowa – spółka cywilna opodatkowana jest tylko względem wspólników, natomiast już nie na poziomie wspólników i spółki (jak w przypadku spółki z o. o.).
***
Wybór formy działalności gospodarczej zależy od wielu czynników. Każda z form posiada swoje zalety i wady, które trzeba wziąć pod uwagę rozpoczynając swój biznes. Nasza Kancelaria pomaga przyszłym przedsiębiorcom w wyborze odpowiedniej formy i przygotowywaniu wszelkiej dokumentacji, w tym sporządzaniu umowy spółki. Serdecznie zachęcamy do kontaktu 🙂
W poprzednim wpisie poruszaliśmy temat zmian, jakie wprowadzono w Polsce w codziennym życiu Polaków celem przeciwdziałania dalszego rozprzestrzeniania się wirusa Covid-19. Kolejną zmianą, mającą tym razem na celu ochronę gospodarki krajowej przed negatywnymi skutkami epidemii było uchwalenie tzw. tarczy antykryzysowej.
Tarcza antykryzysowa to pomoc rządowa m.in. dla przedsiębiorców ponoszących straty spowodowane epidemią, jak i dla pracowników pozostających w trudnej sytuacji w związku z koronawirusem. Tarcza zakłada takie rozwiązania, jak świadczenie postojowe, dopłata do wynagrodzenia pracownika, ulgi i odroczenia podatkowe, czy zniesienie składek na ZUS.
Tarcza antykryzysowa – co zakłada?
TARCZA ANTYKRYZYSOWA – ULGI DLA PRZEDSIĘBIORCÓW W STOSUNKU DO PRACOWNIKÓW
tarcza antykryzysowa
1. DOFINANSOWANIE ZATRUDNIENIA I OBNIŻENIE WYMIARU CZASU PRACY
Tarcza antykryzysowa przysługuje przedsiębiorcy w okresie wprowadzonego przez przedsiębiorcę przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu, który:
Nie zalega w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz lub Fundusz Pracy (do końca trzeciego kwartału 2019 r.);
Wobec którego nie zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości;
Zanotował spadek obrotów gospodarczych:
nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu 2 kolejnych miesięcy w okresie po 01 stycznia 2020 r., do łącznych obrotów z analogicznych 2 miesięcy z roku ubiegłego w następstwie wystąpienia COVID 19;
nie mniej niż o 25 %, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanego miesiąca w okresie po 01 stycznia 2020 r. w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego.
Przepisy dotyczące pracowników stosuje się odpowiednio do zatrudnionych na podstawie innych umów, w tym umów zlecenie, jeżeli podlegają obowiązkowi ubezpieczeń społecznych.
Pracownikowi który nie wykonuje pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, a pozostaje w gotowości (czyli np. nie przebywa na zasiłku chorobowym, urlopie lub zasiłku na dziecko) pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pracodawca otrzyma dofinansowanie do wynagrodzenia w okresie przestoju w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia.
Przedsiębiorca spełniający opisane powyżej warunki otrzymuje także środki na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy.
Taki przedsiębiorca może obniżyć także wymiar czasu pracy pracownika o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Przy tak obniżonym wymiarze czasu pracy Fundusz dofinansuje maksymalnie do wysokości 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (2079,43 zł) do oraz dodatkowo składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawcy od przyznanych świadczeń.
Dofinansowania opisane powyżej nie przysługują do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa GUS (czyli obecnie wyższe niż 15.595,74 zł).
Oba świadczenia przysługiwać będą przez łączny okres 3 miesięcy przypadających od dnia złożenia wniosku o wypłatę świadczeń. Rada Ministrów może, przedłużyć ten okres na mocy rozporządzenia.
Przy zmniejszeniu wynagrodzeń lub zmiany czasu pracy nie stosuje się przepisów zawartych w kodeksie pracy w przedmiocie wypowiedzenia warunków pracy lub płacy oraz przepisów dotyczących zwolnień grupowych – co oznacza że nie jest konieczne zachowanie okresu wypowiedzenia do zmiany warunków pracy, a pracownik nie jest uprawniony do odmowy przyjęcia nowych warunków ze skutkiem w postaci rozwiązania umowy o pracę i żądania wypłaty odprawy pieniężnej.
Ponadto, w razie większych spadków obrotów gospodarczych starosta może na podstawie umowy z przedsiębiorcą przyznać dodatkowe dofinansowanie w wysokości:
50% wynagrodzeń poszczególnych pracowników wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne, nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika – gdy spadek obrotów wyniósł co najmniej 30%;
70% wynagrodzeń poszczególnych pracowników wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne, nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia, powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika – gdy spadek obrotów wyniósł co najmniej 50%;
90% wynagrodzeń poszczególnych pracowników wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne, nie więcej niż 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia, powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika – gdy spadek obrotów wyniósł co najmniej 80%.
Dofinansowanie może być przyznane mikroprzedsiębiorcom, małym oraz średnim przedsiębiorcom na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Przedsiębiorca jest obowiązany do utrzymania w zatrudnieniu pracowników przez okres dofinansowania oraz, po zakończeniu dofinansowania, przez okres równy temu okresowi. Wnioski o dofinansowanie składa się do powiatowego urzędu pracy w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia naboru przez dyrektora powiatowego urzędu pracy. Przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych.
2. UELASTYCZNIENIE CZASU PRACY
Tarcza antykryzysowa przewiduje, że pracodawca dotknięty skutkami epidemii (który nie zalega w regulowaniu składek ZUS do końca trzeciego kwartału 2019 r.) będzie mógł skrócić dobowy czas nieprzerwanego odpoczynku dla pracownika z obecnych 11 godzin do 8 (z gwarancją oddania pracownikowi równoważnego odpoczynku w okresie 8 tygodni), a tygodniowy czas takiego odpoczynku – z 35 do 32 godzin. W porozumieniu ze związkami zawodowymi albo – gdy nie ma związków – z przedstawicielami pracowników – będzie mógł też wydłużyć dobowy wymiar czas pracy do 12 godzin (równoważny system czasu pracy) oraz okres rozliczeniowy do maksymalnie 12 miesięcy.
3. PRZEDŁUŻENIE ZEZWOLEŃ NA PRACĘ DLA OBCOKRAJOWCÓW
Dokonano wydłużenia wiz pobytowych i zezwoleń na pobyt czasowy cudzoziemców oraz terminu składania wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych, przedłużenie wizy oraz przedłużenie pobytu w ramach ruchu bezwizowego, jeżeli wypadałby w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Wydłużenie z mocy prawa okresów ważności zezwoleń na pobyt czasowy oraz wiz krajowych (do 30 dni od dnia odwołania tego stanu).
TARCZA ANTYKRYZYSOWA – ŚWIADCZENIA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW I ZATRUDNIONYCH
tarcza antykryzysowa
1. ZWOLNIENIE Z ZUS
Tarcza antykryzysowa zakłada, że zwolnienie dotyczy przedsiębiorców zatrudniających do 9 pracowników (w tym samozatrudnionych, zatrudnionych na tzw. B2B) w odniesieniu do obowiązku uiszczenia wszystkich składek ZUS należnych za okres trzech miesięcy – od 1 marca 2020 roku do 31 maja 2020 roku zarówno za przedsiębiorcę jak ubezpieczonych przez niego osób (pracowników, zleceniobiorców itp.).
Zwolnienie przysługuje jeżeli przedsiębiorca spełnia poniższe warunki:
był płatnikiem składek (zatrudniał lub był zgłoszony do ubezpieczenia) przed 1 lutego 2020 roku;
na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych;
jeżeli jest samozatrudnionym (nie ma pracowników) – w pierwszym miesiącu, za który składany jest wniosek osiągnął przychód nie wyższy niż 15.681,00 zł.
składki nie zostały jeszcze zapłacone.
Wniosek składa się do ZUS w terminie do 30 czerwca 2020 roku. Deklaracje ZUS za te trzy miesiące są składane w formie dotychczasowej w terminie do 30 czerwca 2020. Składki za właściciela są umarzane do wysokości minimalnej podstawy (jeżeli ktoś dobrowolnie opłaca za siebie wyższe składki, to nadwyżka nad składkę minimalną nie podlega umorzeniu). Ustawa określa, że osoba prowadząca działalność nie traci uprawnień wynikających z opłacania składek ZUS (świadczenia chorobowe czy macierzyńskie), mimo niezapłacenia tych składek.
2. ŚWIADCZENIE POSTOJOWE
Przysługuje:
osobom, które zawarły umowę cywilnoprawną (zlecenie, agencyjną itp.);
przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą, które nie posiadają innego tytułu do ubezpieczeń.
Wynosi 2080 zł (80% minimalnego wynagrodzenia) i jest nieoskładkowane oraz nieopodatkowane, ale:
jeżeli przychód z umów cywilnoprawnych nie przekracza 1300 zł miesięcznie (50% minimalnego wynagrodzenia), świadczenie postojowe wynosi sumę wynagrodzeń z tytułu umów cywilnoprawnych (np. w przypadku trzech umów na kwotę 400 zł miesięcznie każda, świadczenie postojowe wynosić będzie 1200 zł).
samozatrudnieni rozliczający się w formie karty podatkowej otrzymają 1300 zł.
W przypadku zleceniobiorców (lub osób które zawarły inną umowę cywilnoprawną) przysługuje gdy:
przychód w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku nie przekracza 15.595,74 zł (300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa GUS);
zawarcie umowy nastąpiło przed 1 lutego 2020 r.;
W przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą przysługuje gdy:
przychód w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku spadł o co najmniej 15% w stosunku do miesiąca poprzedniego oraz nie przekracza 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa GUS (czyli 15.595,74 zł);
rozpoczęcie działalności nastąpiło przed 1 lutego 2020 r. lub w przypadku zawieszenia działalności nastąpiło to po 31 stycznia 2020 r.
Wnioski o świadczenie postojowe mogą być złożone do ZUS najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony stan epidemii.
3. DOFINANSOWANIE SAMOZATRUDNIONYCH
W przypadku przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną niezatrudniającym pracowników, na wniosek przedsiębiorcy starosta może na podstawie umowy z przedsiębiorcą przyznać dofinansowanie które będzie:
obejmowało część kosztów prowadzenia przez niego działalności;
mogło zostać przyznane, gdy spadek obrotów wyniesie:
co najmniej 30% – w wysokości 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie,
co najmniej 50% – w wysokości 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie,
co najmniej 80% – w wysokości 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie
Dofinansowanie może być przyznane na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Przedsiębiorca jest obowiązany do prowadzenia działalności gospodarczej przez okres, na który przyznane zostało dofinansowanie. Wnioski o dofinansowanie składa się do powiatowego urzędu pracy w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia naboru przez dyrektora powiatowego urzędu pracy. Przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych.
TARCZA ANTYKRYZYSOWA – POZOSTAŁE UŁATWIENIA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW
tarcza antykryzysowa
1. FINANSOWANIE PRZEDSIĘBIORCÓW
Mikroprzedsiębiorca może otrzymać pożyczkę do wysokości 5 tys. zł na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, ze stałym oprocentowaniem w skali roku 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez Narodowy Bank Polski. Rozpoczęcie spłaty pożyczki będzie następowało po sześciomiesięcznym okresie karencji. Pożyczka wraz z odsetkami będzie podlegała umorzeniu pod warunkiem, że mikroprzedsiębiorca przez okres 3 miesięcy od dnia jej udzielenia nie zmniejszy stanu zatrudnienia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy w stosunku do stanu zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r.
Bankowi Gospodarstwa Krajowego (BGK) może udzielić poręczeń i gwarancji spłaty kredytów zaciągniętych przez średnich i dużych przedsiębiorców w wysokości nie wyższej niż 80% pozostającej do spłaty kwoty kredytu objętego poręczeniem lub gwarancją.
Umożliwiono obliczanie zdolności kredytowej w oparciu o dane finansowe na koniec 2019 r. Towarzyszyć temu będą rekomendacje w zakresie sposobu liczenia rezerw na kredyty. Sektor bankowy zadeklarował gotowość do przedłużenia kredytów obrotowych przy zmianie regulacji. Rozwiązanie to umożliwia wydłużenie kredytów obrotowych – o wartości ok. 150 mld zł – dla sektora przedsiębiorstw.
Bank może dokonać zmiany określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu udzielonego mikroprzedsiębiorcy, małemu lub średniemu przedsiębiorcy jeżeli kredyt został udzielony przed dniem 8 marca 2020 r. oraz zmiana taka jest uzasadniona oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy dokonaną przez bank nie wcześniej niż w dniu 30 września 2019 r.
2. UŁATWIENIA DLA BRANŻY TURYSTYCZNEJ, ROZRYWKOWEJ I HOTELARSKIEJ
Wprowadzono przedłużenie terminu na zwrot wpłat klienta do 180 dni w przypadku niemożności zorganizowania z powodu epidemii:
usługi turystycznej;
usługi związanej z rozrywką (organizacja wystaw i kongresów, działalność kulturalną, rozrywkową, rekreacyjną i sportową, wystawy tematyczne lub imprezy plenerowe);
usługi hotelarskiej;
usługi pilotów wycieczek i przewodników turystycznych.
Wprowadzono także możliwość skorzystania przez klientów z voucherów na realizację imprezy turystycznej w ciągu roku od dnia, w którym miała się odbyć impreza odwołana w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 w miejsce otrzymania zwrotu wpłaconych środków.
3. UŁATWIENIA DLA BRANŻY HANDLOWEJ
Umowy najmu powierzchni w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000m2 wygasają (najemcy nie są zobowiązani do zapłaty czynszu), a wynajmujący mają obowiązek złożenia bezwarunkowej oferty przedłużenia obowiązywania umowy najmu na dotychczasowych warunkach o okres obowiązywania zakazu przedłużony o sześć miesięcy; oferta powinna być złożona w okresie trzech miesięcy od dnia zniesienia zakazu działalności.
4. OPÓŹNIENIA W PRZETARGACH PUBLICZNYCH
Wprowadzono możliwość renegocjacji warunków umowy w ramach zamówień publicznych w razie niemożności jej wykonania w związku z utrudnieniami związanymi z występowaniem epidemii oraz możliwością naliczenia kar umownych lub żądania odszkodowań. Jednocześnie nienaliczenie kar umownych w tej procedurze oraz zmiana umowy nie będą stanowić naruszenia dyscypliny finansów publicznych oraz przestępstwa działania na szkodę podmiotu publicznego lub spółki.
5. POZOSTAŁE
Wprowadzono możliwości odbywania posiedzeń zarządów i rad nadzorczych sp. z o.o. i S.A. w trybie telekonferencji albo wideokonferencji oraz możliwość podejmowania przez każdy z tych organów uchwał w trybie pisemnym lub za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, bez konieczności zawarcia w umowie spółki lub jej statucie odpowiedniego upoważnienia.
Przesunięto o pół roku terminu na zawarcie umów o zarządzenie PPK i o prowadzenie PPK przez podmioty zatrudniające powyżej 50 osób zatrudnionych. Nowymi terminami na zawarcie tych umów będą odpowiednio 27 października 2020 r. oraz 10 listopada 2020 r.
TARCZA ANTYKRYZYSOWA – ULGI PODATKOWE i ADMINISTRACYJNE
tarcza antykryzysowa
1. ROZLICZENIE CAŁEJ TEGOROCZNEJ STRATY W PRZYSZŁYM ROKU
Umożliwienie podatnikom CIT i PIT, którzy ponoszą negatywne konsekwencje COVID-19, odliczenia straty poniesionej w 2020 r., od dochodu z działalności, uzyskanego w 2019 r. (do kwoty nie wyższej niż 5 mln zł). Warunek to osiągnięcie w 2020 r. – w porównaniu do 2019 r. – przychodów niższych o co najmniej 50%.
2. ODROCZENIE NIEKTÓRYCH OBOWIĄZKÓW. M.IN.:
zawieszenie biegu terminów administracyjnych, sądowych i procesowych
przesunięcie terminu płatności zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanych wynagrodzeń w marcu i kwietniu 2020 r. (do 1 czerwca 2020 r.).
przesunięcie obowiązku składania nowego pliku JPK_VAT dla dużych firm (deklaracja wraz z ewidencją) z 1 kwietnia na 1 lipca 2020 r.;
przesunięcie matrycy VAT z 1 kwietnia na 1 lipca 2020;
przesunięcie obowiązku utworzenia Pracowniczych Planów Kapitałowych w średnich przedsiębiorstwach na 1 października 2020 r.;
odroczenie do 13 lipca 2020 r. obowiązku zgłoszenia informacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych;
zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) umowy pożyczki zawieranej do dnia 31 sierpnia 2020 r.;
wydłużenie terminu na złożenie informacji o cenach transferowych do 30 września 2020 r.;
wydłużenie terminu na złożenie zawiadomienia o dokonaniu zapłaty na rachunek niezamieszczony w wykazie podatników VAT, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT (z 3-dniowego do 14-dniowego);
przesunięcie terminu wejścia w życie rozwiązań prawnych dot. zrównania pozycji prawnej drobnych przedsiębiorców i konsumentów z 1 czerwca 2020 r. na 1 stycznia 2021 r.;
odroczenie podatku od sprzedaży detalicznej do 1 stycznia 2021 r.;
możliwość odroczenia terminu wykonania badań urządzeń technicznych, z zachowaniem możliwości eksploatacji przez maksymalny okres kolejnych 6 miesięcy;
wydłużenie okresu sporządzania dokumentów ewidencji odpadów w formie papierowej do 31 grudnia 2020 r.;
odroczenie płatności opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego do 30 czerwca 2020 roku
wstrzymanie poboru opłat do ZAIKSu oraz opłat abonamentowych;
przedłużenie obowiązku składania zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za 2019 r. oraz wpłacenie należnego podatku dochodowego od osób fizycznych do 31 maja 2012 roku.
Nasza Kancelaria oferuje kompleksową pomoc dla firm, obejmującą analizę dokumentacji, propozycję rozwiązań pod kątem obowiązujących przepisów, jak i składania stosownych wniosków o przyznanie pomocy finansowej. Zapraszamy do kontaktu 🙂
Z dniem 31 marca, w w związku z dalszym rozprzestrzenianiem się wirusa Covid-19, wprowadzono kolejne zakazy, m. in. jeszcze większe ograniczenie liczby osób w sklepach, zakaz prowadzenia działalności związanej z fryzjerstwem, czy też dodatkowe ograniczenie w poruszaniu się dla małoletnich. Zmiany zaczęły obowiązywać z dniem ogłoszenia i w zależności od rodzaju ograniczenia, obowiązują do odwołania lub do konkretnej daty.
Koronawirus – co z poprzednimi zakazami?
Poprzedni post na blogu dotyczył zakazów, jakie wprowadzono kolejno – w dniu 20 marca, a następnie 24 marca. Zarówno jedne, jak i drugie nadal obowiązują, jednak z pewnymi zmianami, które wprowadziło rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 marca. W kwestii obowiązujących zakazów należy zatem wziąć pod uwagę zarówno przepisy nowego rozporządzenia, jak i przepisy poprzednich.
Koronawirus – wykaz zakazów i ograniczeń z nowego rozporządzenia
Lista nowych podmiotów z zakazem prowadzenia działalności
Rozporządzenie oprócz utrzymania poprzednich ograniczeń w handlu, przewiduje nowe, czasowe ograniczenie dla prowadzenia przez przedsiębiorców działalności:
związanej z fryzjerstwem i pozostałymi zabiegami kosmetycznymi;
związanej z działalnością salonów tatuażu i piercingu;
usługowej związanej z poprawą kondycji fizycznej;
związanej z prowadzeniem usług hotelarskich (nie dotyczy to m.in. zapewnienia miejsca zakwaterowania dla osób objętych kwarantanną lub izolacją, wykonujących zawód medyczny, w związku z wykonywaniem przez nie czynności zawodowych lub zadań służbowych).
UWAGA! Goście, którzy przebywają w hotelu w chwili wejścia w życie przepisów, obowiązani są wykwaterować się do czwartku, tj, do dnia 2 kwietnia 2020 roku. Nie dotyczy to jednak osób, które są w delegacji i korzystają z usług noclegowych w ramach wykonywania obowiązków służbowych. Dla tych osób hotele pozostają otwarte.
Artykuły budowlane i remontowe – zmiany
Zakazuje się w soboty i niedziele handlu detalicznego w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2, w których przeważająca działalność polega na sprzedaży artykułów budowlanych lub remontowych.
Kwarantanna dla mieszkających z osobami poddanymi kwarantannie
Rozszerzono listę osób, która będzie podlegała obowiązkowej kwarantannie domowej. Wszyscy, którzy mieszkają z osobą skierowaną na kwarantannę również będą nią objęci.
PRZYKŁAD: Jeśli współlokator poddany zostanie kwarantannie np. z powodu powrotu zza granicy lub kontaktu z zarażonym, osoba z nią mieszkająca również będziesz musiał ją odbyć.
Ograniczenie liczby osób przy kasach
Zdecydowano, że może przebywać w obiektach handlowych lub usługowych oraz w placówkach handlowych w tym samym czasie, nie więcej niż:
3 osoby na jedno stanowisko kasowe, z tym że w godzinach 10.00 – 12.00 mogą to być wyłącznie osoby powyżej 65. roku życia;
3 osoby na jedno miejsce prowadzenia sprzedaży – w przypadku handlu na straganie lub targowisku.
z wyłączeniem osób stanowiących obsługę tych obiektów, placówek, targowisk oraz straganów.
PRZYKŁAD: Jeżeli w sklepie czynne są 4 kasy, dozwolona liczba osób w sklepie wynosi 12 osób. UWAGA! Dotyczy to wszystkich kas, nawet tych, które są nieczynne.
Koronawirus – obowiązkowe rękawiczki
Osoby załatwiające sprawy w obiektach lub placówkach handlowych obowiązane są nosić podczas zakupu towarów lub usług rękawiczki jednorazowe.
Nowe obowiązki dla prowadzących sklepy i usługi
obiekty i placówki handlowe oraz usługowe obowiązane są zapewnić klientom rękawiczki jednorazowe lub środki do dezynfekcji rąk oraz dokonywać po każdym kliencie dezynfekcji stanowiska obsługi lub stanowiska kasowego;
zakłady pracy są obowiązane zapewnić osobom zatrudnionym niezależnie od podstawy zatrudnienia rękawiczki jednorazowe lub środki do dezynfekcji rąk, a odległość pomiędzy stanowiskami pracy ma wynosić co najmniej 1,5 m.
Zmiany w placówkach pocztowych
Dopuszczalna liczba osób przebywających, w tym samym czasie, w danej placówce nie może być większa niż 2 osoby na jedno stanowisko obsługi, z wyłączeniem osób stanowiących obsługę placówki pocztowej.
PRZYKŁAD: Jeśli w placówce jest 5 okienek, wówczas w jednym momencie na jej terenie może przebywać 10 osób.
Koronawirus, a działalność lecznicza
Rząd ustanowił również czasowe dodatkowe ograniczenie wykonywania działalności leczniczej, polegające m.in. na zaprzestaniu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu rehabilitacji leczniczej, z wyjątkiem przypadków, w których zaprzestanie rehabilitacji grozi poważnym pogorszeniem stanu zdrowia pacjenta, oraz z wyjątkiem telerehabilitacji i świadczeń stacjonarnych w ramach ciągłości i kontynuacji leczenia, przeniesionych bezpośrednio z ośrodka leczenia ostrej fazy choroby.
Zakaz korzystania z parków, bulwarów, czy plaż
Rozporządzenie zakazuje korzystania z pełniących funkcje publiczne i pokrytych roślinnością terenów zieleni, w szczególności parków, zieleńców, promenad, bulwarów, ogrodów botanicznych, zoologicznych, jordanowskich i zabytkowych, a także plaż.
Nakaz określonego sposobu przemieszczania się
W przypadku gdy przemieszczanie się następuje:
pieszo – jednocześnie mogą się poruszać osoby w odległości nie mniejszej niż 2 m od siebie, chyba że zachowanie tej odległości nie jest możliwe ze względu na opiekę nad dzieckiem do ukończenia 13. roku życia, osobą z orzeczeniem o niepełnosprawności lub osobą, która ze względu na stan zdrowia nie może poruszać się samodzielnie;
środkami publicznego transportu zbiorowego oraz pojazdami samochodowymi przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą – danym środkiem lub pojazdem można przewozić, w tym samym czasie, nie więcej osób niż wynosi połowa miejsc siedzących.
Niepełnoletni, a zakaz przemieszczania się
Przemieszczanie się osoby do ukończenia 18. roku życia jest możliwe wyłącznie pod opieką osoby sprawującej władzę rodzicielską, opiekuna prawnego albo innej osoby dorosłej.
Koronawirus – zakaz korzystania z rowerów miejskich
Zakazuje się korzystania z rowerów miejskich dostępnych publicznie zgodnie z regulacjami określonymi przez miasta, gminy lub powiaty.
Koronawirus – stan epidemii, zakaz przemieszczania się, ograniczenia w handlu
Szybko rozprzestrzeniający się wirus SARS-CoV-2 (Koronawirus, Covid-19) spowodował, że koniecznym stało się w Polsce podjęcie natychmiastowych działań zapobiegawczych w celu zminimalizowana skutków zarażenia wirusem.
Początkowy stan zagrożenia epidemicznego został przekształcony w stan epidemii, a z dniem 24 marca wprowadzono m. in. dodatkowe zakazy związane z przemieszczania się osób przebywających na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (z określonymi prawem wyjątkami).
Koronawirus i ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
Podstawy do wprowadzenia zmian w obecnym funkcjonowaniu państwa należy poszukiwać w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008 r. (Dz.U. Nr 234, poz. 1570).
Koronawirus – podstawowe pojęcia
W ustawie wyjaśniono przede wszystkim większość pojęć, jakie obecnie słyszy się w mediach. I tak przykładowo:
epidemia oznacza wystąpienie na danym obszarze zakażeń lub zachorowań na chorobę zakaźną w liczbie wyraźnie większej niż we wcześniejszym okresie albo wystąpienie zakażeń lub chorób zakaźnych dotychczas niewystępujących;
kwarantanna – odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych;
stan epidemii – sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z wystąpieniem epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych dla zminimalizowania skutków epidemii;
stan zagrożenia epidemicznego – sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych.
Ustawa zawiera ponadto nowe pojęcia, wprowadzone w marcu bieżącego roku. Są to m.in.:
strefa zero – obszar, na którym wystąpił stan epidemii, znajdujący się bezpośrednio wokół ogniska wirusa, podlegający ograniczeniom, w szczególności zakazom, nakazom oraz środkom kontroli;
strefa buforowa – obszar wokół strefy zero, podlegający ograniczeniom, w szczególności zakazom lub nakazom dotyczącym przemieszczania się ludzi;
miejsce kwarantanny – odrębny obiekt budowlany czasowego pobytu osób chorych lub podejrzanych o zachorowanie, w którym prowadzi się kwarantannę.
Koronawirus – ogłoszenie stanu epidemii i wprowadzenie zakazów
Ustawa wprowadza możliwość ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii w formie rozporządzenia, wydawanego przez właściwego ministra, przewidującego m.in. następujące rodzaje obostrzeń:
czasowe ograniczenie lub zakaz obrotu i używania określonych przedmiotów lub produktów spożywczych;
czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy;
zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności;
obowiązek wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych obiektów;
nakaz udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia środków transportu do działań przeciwepidemicznych przewidzianych planami przeciwepidemicznymi;
obowiązek przeprowadzenia szczepień ochronnych, uwzględniając drogi szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz sytuację epidemiczną na obszarze, na którym ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii.
Przepisy przewidują ponadto możliwość skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii pracowników podmiotów leczniczych, osób wykonujących zawody medyczne oraz osób, z którymi podpisano umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych.
Co istotne, rozporządzenia są niezwłocznie ogłaszane w odpowiednim dzienniku urzędowym, wchodzą w życie z dniem ogłoszenia, a o obowiązkach wynikających z jego przepisów informuje się obywateli w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie.
Koronawirus – obowiązujące zakazy
Z dniem 20 marca Minister Zdrowia ogłosił na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, do odwołania, STAN EPIDEMII w związku z zakażeniami Koronawirusem. Najważniejsze kwestie to:
1. ZAKAZ PRZEMIESZCZANA SIĘ PASAŻERÓW W TRANSPORCIE KOLEJOWYM
2. OBOWIĄZKI PO PRZEKROCZENIU GRANICY
W przypadku przekroczenia granicy państwowej, w celu udania się do swojego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskie należy przekazać funkcjonariuszowi Straży Granicznej informację o adresie miejsca zamieszkania lub pobytu, w którym będzie odbywać obowiązkową kwarantannę, numerze telefonu do kontaktu, a także odbyć, po przekroczeniu granicy państwowej, obowiązkową kwarantannę trwającą 14 dni, licząc od dnia następującego po przekroczeniu tej granicy.
Obowiązku powyższego nie stosuje się w przypadku przekraczania granicy Rzeczypospolitej Polskiej w ramach wykonywania czynności zawodowych w Rzeczypospolitej Polskiej lub państwie sąsiadującym:
przez osobę wykonującą czynności zawodowe w tych państwach (ZMIANA! – PATRZ PONIŻSZE UWAGI);
przez załogę statku lub załogę statku powietrznego;
przez kierowców wykonujących przewóz drogowy w ramach międzynarodowego transportu drogowego lub międzynarodowego transportu kombinowanego, w tym powracających z zagranicy innymi środkami transportu niż pojazd, w celu odbioru odpoczynku lub po odebraniu za granicą odpoczynku.
3. OBOWIĄZEK PODDANIA SIĘ KWARANTANNIE, PRAWO PRACY
Osoba odbywająca obowiązkową kwarantannę informuje pracodawcę o jej odbywaniu np. telefonicznie.
Zgodnie z art. 92 Kodeksu pracy za czas niezdolności pracownika do pracy w związku z chorobą lub odosobnieniem związanym z chorobą zakaźną, pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu.
W celu wypłaty wynagrodzenia osobie odbywającej kwarantannę za okres jej trwania, dana osoba, w terminie 3 dni roboczych od zakończenia obowiązkowej kwarantanny, składa pracodawcy lub podmiotowi zobowiązanemu do wypłaty świadczenia pieniężnego z tytułu choroby pisemne oświadczenie potwierdzające odbycie obowiązkowej kwarantanny.
4. OGRANICZENIE W PROWADZENIU DZIAŁALNOŚCI
W czasie epidemii ograniczone jest prowadzenie działalności:
polegającej na przygotowywaniu i podawaniu posiłków i napojów gościom siedzącym przy stołach lub gościom dokonującym własnego wyboru potraw z wystawionego menu, spożywanych na miejscu (chodzi tu przede wszystkim o restauracje, puby, bary, itp.), zwyjątkiem usług polegających na przygotowywaniu i podawaniu żywności na wynos lub jej przygotowywaniu i dostarczaniu oraz działalności restauracyjnej lub barterowej prowadzonej w środkach transportu;
związanej z organizacją, promocją lub zarządzaniem imprezami, takimi jak targi, wystawy, kongresy, konferencje, spotkania,
twórczej związanej z wszelkimi zbiorowymi formami kultury i rozrywki;
związanej ze sportem, rozrywkowej i rekreacyjnej, w szczególności polegającej na prowadzeniu miejsc spotkań, klubów, w tym tanecznych i nocnych, basenów, siłowni, klubów fitness;
związanej z projekcją filmów lub nagrań wideo w kinach, na otwartym powietrzu lub w pozostałych miejscach oraz działalności klubów filmowych;
związanej z konsumpcją i podawaniem napojów,
związanej z prowadzeniem kasyn, z wyłączeniem kasyn internetowych;
działalność bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostałej działalności związanej z kulturą;
działalność w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego;
sprawowanie kultu religijnego w miejscach publicznych, w tym w budynkach i innych obiektach kultu religijnego (możliwe jest to jedynie w ten sposób, że koniecznym jest zapewnienie, aby w trakcie sprawowania kultu religijnego na danym terenie lub w danym obiekcie znajdowało się łącznie, zarówno wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń, nie więcej niż 50 osób, wliczając w to uczestników i osoby sprawujące kult religijny).
5. GALERIE HANDLOWE – ZAKAZ HANDLU
W obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 ustanowiono dla najemców ograniczenie prowadzenia działalności w handlu detalicznym, z wyłączeniem najemców, których przeważająca działalność polega na sprzedaży:
żywności,
produktów kosmetycznych,
artykułów toaletowych,
środków czystości,
produktów leczniczych,
wyrobów medycznych,
gazet,
artykułów budowlanych lub remontowych,
artykułów dla zwierząt domowych,
paliw.
Zakaz dotyczy ponadto:
prowadzenia działalności usługowej, z wyjątkiem najemców, których przeważająca działalność polega na świadczeniu usług: medycznych, bankowych, ubezpieczeniowych, pocztowych, pralniczych lub gastronomicznych polegających jedynie na przygotowywaniu i dostarczaniu żywności.
prowadzenia handlu detalicznego lub prowadzenie działalności usługowej na tzw. wyspach handlowych.
6. WIDOWISKA, ZGROMADZENIA – ZAKAZ ORGANIZOWANIA
W okresie epidemii wprowadzony został również zakaz organizowania zgromadzeń. Rozporządzenie z dnia 20 marca wprowadzało jeden wyjątek od zakazu – dopuszczalne było zorganizowanie zgromadzenia, jeżeli liczba uczestników wynosi nie więcej niż 50 osób, wliczając w to organizatora i osoby działające w jego imieniu. (ZMIANA! – PATRZ PONIŻSZE UWAGI).
Koronawirus – zmiany w rozporządzeniu i NOWE OGRANICZENIA
Od dnia 24 marca obowiązują zmiany do rozporządzenia, które częściowo zmieniają dotychczasowe zakazy, m. in. w kwestii przemieszczania się.
1. DODATKOWE OGRANICZENIA W ZAKRESIE PRZEMIESZCZANIA SIĘ
W okresie od dnia 25 marca 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r.:
Zniesiono możliwość przemieszczania się w przypadku przekraczania granicy Rzeczypospolitej Polskiej w ramach wykonywania czynności zawodowych w Rzeczypospolitej Polskiej lub państwie sąsiadującym przez osobę wykonującą czynności zawodowe w tych państwach(osoby mieszkające w Polsce lub kraju sąsiednim, które pracują po drugiej stronie granicy, od 27 marca – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia – są zobowiązane odbyć 14-dniową kwarantannę), a ponadto:
Wprowadzono ograniczenie na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej przemieszczania się osób przebywających na tym obszarze, z wyjątkiem przemieszczania się danej osoby w celu:
wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej lub prowadzenia działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym, oraz zakupu towarów i usług z tym związanych (np. lekarz pracujący w szpitalu, restaurator kupujący towar do przygotowania posiłków na wynos);
zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej lub psychologicznej oraz dla osoby jej najbliższej (może zatem iść na zakupy, pojechać na spotkanie z psychologiem), przy czym jeżeli osoba przemieszczająca się pozostaje we wspólnym pożyciu z inną osobą – także dla osoby najbliższej osobie pozostającej we wspólnym pożyciu oraz zakupu towarów i usług z tym związanych (np. zakup produktów żywnościowych dla babci, wyjazd z dziadkiem do lekarza);
wykonywania ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu (np. oddanie krwi w punkcie poboru krwi);
sprawowania lub uczestniczenia w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych (np. uczestnictwo we mszy świętej).
Osobą najbliższą, o której mowa w ustawie jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
W przypadku gdy przemieszczanie się następuje:
pieszo – jednocześnie mogą się poruszać dwie osoby w odległości nie mniejszej niż 1,5m od siebie;
środkami publicznego transportu zbiorowego –środkiem tym można przewozić, w tym samym czasie, nie więcej osób, niż wynosi połowa miejsc siedzących.
Ograniczenia, o których mowa nie stosuje się do osób najbliższych. A zatem możliwe jest, aby np. iść w gronie rodzinnym na spacer, który zaliczyć można do niezbędnej potrzeby z powodów zdrowotnych (zachowanie kondycji, spędzenie czasu na świeżym powietrzu), natomiast nie będzie to możliwe z grupą znajomych, chyba, że są to dwie osoby i jedynie tylko, kiedy osoby te zachowują stosowna odległość od siebie.
UWAGA! W sytuacji, kiedy policja planuje wystawić mandat za – jej zdaniem – przekroczenie w/w obostrzeń, nie ma obowiązku przyjmowania mandatu, jeżeli dana osoba kwestionuje podstawę jego wystawienia. Policjant nie ma prawa zmusić legitymowanej osoby do jego podpisania. Sprawa trafi wówczas do sądu i będzie możliwe przeprowadzenie postępowania dowodowego w tym zakresie i rozstrzygnięcie sprawy od początku.
WAŻNE! Zakaz przemieszczania się nie oznacza, że nie można przemieszczać się po kraju – np. z miejscowości do miejscowości. Tak, jak to było dotychczas – dozwolone jest przemieszczenie się wewnątrz granic państwa.
2. DODATKOWE OGRANICZENIA W ZAKRESIE KULTU RELIGIJNEGO
Wdrożono konieczność zapewnienia, aby w trakcie sprawowania kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych, na danym terenie lub wdanym obiekcie znajdowało się łącznie, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz pomieszczeń, nie więcej niż:
50 osób, wliczając w to uczestników i osoby sprawujące kult religijny lub osoby zatrudnione przez zakład pogrzebowy w przypadku pogrzebu w okresie od dnia 12 kwietnia 2020 r. do odwołania;
5 uczestników, oprócz osób sprawujących kult religijny lub osób zatrudnionych przez zakład pogrzebowy w przypadku pogrzebu – w okresie od dnia 25 marca 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r.
3. DODATKOWE OGRANICZENIA W ZAKRESIE ZGROMADZEŃ
Ponadto, w okresie od dnia 25 marca 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r. zakazuje się:
organizowania zgromadzeń w rozumieniu ustawy – Prawo o zgromadzeniach;
innych, niż określone wyżej zgromadzeń organizowanych w ramach działalności kościołów i innych związków wyznaniowych oraz imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem spotkań danej osoby z jej osobami najbliższymi lub z osobami najbliższymi osobie, z którą pozostaje we wspólnym pożyciu. Ograniczeń tych nie stosuje się do spotkań i zebrań związanych z wykonywaniem czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzeniem działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym.
WAŻNE! Dotychczasowe zakazy wprowadzone poprzednim rozporządzeniem nadal obowiązują, a jedynie zostały uzupełnione lub częściowo zmienione przez nowe rozporządzenie.
Umowa o dzieło jest jedną z najbardziej popularnych form nawiązywania współpracy. Często umowy te zawierane są ustnie, w przeświadczeniu układających się stron, że jedna i druga wykona obowiązki z niej wynikające w sposób prawidłowy i bez ewentualnych nieporozumień.
Tymczasem bardzo powszechne są sytuacje, w których wykonawca nie wykonuje dzieła, bądź wykonuje je wadliwie – przykładowo stolarz, który miał wykonać kuchnię w mieszkaniu w ogóle nie pojawił się na miejscu zlecenia, bądź też wykonał dzieło niezgodnie ze sztuką rzemiosła, albo malarz, który pomalował ściany niezgodnie z oczekiwaniami zamawiającego, przez co efekt końcowy wymagać będzie poprawek.
Jakie uprawienia ma zamawiający we wspomnianych sytuacjach?
1. W przypadku wadliwego wykonania dzieła
Jeżeli przyjmujący zamówienie wykonał dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może:
wezwać go do zmiany sposobu wykonania oraz
wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin.
Wskazówka: wezwanie najlepiej doręczyć pisemnie, na znany nam adres przyjmującego zamówienie. Wszystkie akty staranności najlepiej dochować na piśmie, aby w razie ewentualnego sporu w sądzie dysponować określonymi dowodami. W treści wezwania należy narzucić termin (np. tygodniowy), do upływu którego wykonawca zobowiązany jest wykonać dzieło.
Co jeżeli wykonawca nie zareagował na wezwanie?
Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może:
od umowy odstąpić, albo
powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.
UWAGA: od zawartej raz umowy nie można tak po prostu odstąpić, co wynika z zasady trwałości umówi oraz zasady pacta sunt servanda (z łac. umów należy dotrzymywać). Odstąpienie od umowy będzie możliwe, jeżeli jej postanowienia to przewidują, albo wtedy, kiedy przepis prawa na to zezwala. W przypadku bezskutecznego upływu terminu do zmiany sposobu wykonania dzieła odstąpienie będzie możliwe. Wówczas dodatkowo zamawiający będzie mógł polecić wykonanie dzieła osobie trzeciej i obciążyć kosztami jego wykonania pierwotnego wykonawcę.
2. W przypadku opóźnienia w wykonaniu dzieła
Dosyć powszechne bywają sytuacje, kiedy wykonawca opóźnia się z wykonaniem pracy, a zamawiający oczekiwał, że praca zostanie wykonania w określonym terminie. Należy się zastanowić, czy opóźnienie w wykonaniu dzieła nie jest aż tak zaawansowane, że nie jest prawdopodobne, żeby wykonawca zdołał je ukończyć w czasie umówionym. W takim wypadku zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.
3. W przypadku wad istotnych dzieła, uniemożliwiających korzystanie
Co w sytuacji, kiedy zamawiający otrzymuje wynik prac, który jest całkowicie niezgodny z umową i nie da się już nic zmienić (wady istotne)?
Odpowiedzi na powyższą wątpliwość należy szukać w orzecznictwie. Sąd Najwyższy w postanowieniu do sygn. III CZP 8/15 wskazał, że: „zgodnie z art. 643 k.c., zamawiający ma obowiązek odbioru dzieła, a więc dokonania czynności wyrażającej wolę przyjęcia świadczenia i uznania go za wykonanego – nie każdego, lecz tylko takiego, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem.Nie sposób uznać, nawet przy ograniczeniu się do reguł wykładni językowej, aby zamawiający miał obowiązek odebrania dzieła, o którym mowa w art. 643 k.c., i zapłaty wynagrodzenia (art. 642 §1 k.c.) w razie wydania mu dzieła z wadami istotnymi, a więc takimi, które uniemożliwiają korzystanie z niego zgodnie z przeznaczeniem lub sprzeciwiają się wyraźnie umowie. Charakter tych wad jest bowiem tego rodzaju, że nie można uznać, aby dzieło nimi dotknięte było wydane przez przyjmującego zamówienie zgodnie ze swym zobowiązaniem, od czego jest uzależniona wymagalność roszczenia o zapłatę wynagrodzenia”.
Czy zamawiający może odmówić wypłaty wynagrodzenia?
Oprócz wymienionych wyżej sytuacji, zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Przepisy przewidują jednak dodatkowe zastrzeżenie, zgodnie z którym w wypadku takim zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła. Oznacza to tyle, że jeżeli powstanie wskazany wyżej stan rzeczy, przyjmujący zamówienie może żądać umówionego wynagrodzenia, mimo że sam nie spełnił świadczenia, ale nie jest to wynagrodzenie pełne.
Pamiętaj o terminie przedawnienia
Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
***
Nasza Kancelaria świadczy pomoc prawną w zakresie umów prawa cywilnego, w tym sporządzania umów dzieło i dochodzenia roszczeń na drodze postępowania sądowego. Zapraszamy do kontaktu.
Bezprawne zajmowanie lokalu przez najemcę pomimo wygaśnięcia umowy najmu jest zjawiskiem bardzo powszechnym, a wielu właścicieli lokali często nie wie, jakie należy podjąć kroki, aby wyeliminować osobę przebywającą w pomieszczeniu bez podstawy prawnej.
Zdarza się, że wielu z nich w końcu ucieka się do rozwiązań siłowych w przekonaniu, że jako właściciele mają prawo dowolnie obchodzić się ze swoją własnością. Tymczasem takie zachowania są niezgodne z prawem i mogą prowadzić do wszczęcia postępowania karnego, bądź cywilnego przeciwko właścicielowi. Niechciany lokator pozostaje bezkarny, ponieważ mimo braku tytułu prawnego, nadal znajduje się we władaniu lokalu, a pozbawienie go posiadania siłą jest niczym innym, jak naruszeniem, przeciwko któremu najemcy przysługują odpowiednie środki ochrony przewidziane przepisami prawa.
Nie wdając się w ocenę przepisów prawa, które w odczuciu wielu pokrzywdzonych właścicieli bardziej chronią dzikiego lokatora, niż ich samych, poniżej przedstawiamy najczęściej pojawiające się wątpliwości odnośnie tego, co wolno właścicielowi, a co jest prawnie zabronione.
Zajmowanie lokalu bez umowy – kiedy ma miejsce?
Zakończenie stosunku najmu może mieć różne powody. Z treści umowy może przykładowo wynikać możliwość natychmiastowego rozwiązania umowy przez wynajmującego, jeżeli najemca używa przedmiotu najmu w sposób niezgodny z umową lub jego przeznaczeniem, albo nie płaci czynszu w terminach zastrzeżonych w umowie, pomimo wezwania go przez wynajmującego. Standardowo jednak, najemca lokalu mieszkalnego zobowiązany jest opróżnić lokal z dniem, w którym umowa najmu wygasa. Najemca nie jest już wówczas obowiązany uiszczać czynszu, a właściciel do udostępniania przedmiotu najmu. Po wygaśnięciu stosunku prawnego, najemca traci tytuł prawny do zajmowania lokalu, wiec jeżeli nadal w nim pozostaje, korzysta z niego już bez podstawy prawnej.
Najemca nie wyprowadził się pomimo wygaśnięcia umowy – czy jako właściciel mogę usunąć byłego najemcę z mojego lokalu?
Odpowiedź brzmi: NIE. Dość powszechną sytuacją jest, że najemca nie zwraca lokalu wynajmującemu i nadal z niego korzysta pomimo wygaśnięcia umowy. Częstym pomysłem właścicieli jest wówczas usunięcie niechcianego lokatora siłą, np. poprzez wyważenie drzwi i wtargnięcie do mieszkania, albo działanie polegające na uniemożliwieniu swobodnego korzystania przez lokatora z mieszkania (np. odłączenie mediów). Takie działanie jest bezprawne, a najemca jako posiadacz może skorzystać z określonych przepisami prawa środków ochrony przed naruszeniem (np. obronę konieczną, czy wchodzące w zakres roszczeń posesoryjnych – przywrócenie stanu poprzedniego, czy też zaniechanie naruszeń). Pomimo zatem faktu, że właściciel nie ma dostępu do swojej własności, nie wolno mu naruszać posiadania.
Co w przypadku gdy chcę wezwać pomoc funkcjonariuszy Policji?
Wezwanie Policji celem „wyproszenia” lokatora zajmującego mieszkanie bez tytułu prawnego nie spowoduje, że będzie on zmuszony opróżnić lokal. Policja jako organ ścigania nie posiada odpowiednich uprawnień, aby pomóc właścicielowi w jego problemie. Funkcjonariusz Policji najprawdopodobniej poprosi właściciela o okazanie tytułu prawnego do lokalu i pouczy go o jego uprawnieniach, ale też uświadomi o prawach posiadacza lokalu względem właściciela. Jak wspomniano wyżej – osobę zajmującą lokal bez tytułu prawnego, pozostającego we władztwie nad lokalem chronią przepisy o posiadaniu.
Jak legalnie zatem pozbyć się niechcianego lokatora z mieszkania?
W sytuacji, kiedy były najemca nie ma zamiaru wyprowadzić się z mieszkania, jedyną drogą pozostaje wytoczenie powództwa o eksmisję (roszczenie windykacyjne). Na mocy wyroku sądu, a następnie w trybie egzekucji, niechciany lokator zmuszony będzie opuścić mieszkanie.
PAMIĘTAJ! Postępowanie sądowe może trochę potrwać. Przez ten czas najemca nadal będzie pozostawał w mieszkaniu, a właściciel będzie nie tylko ponosił straty moralne, ale i finansowe, ponieważ mieszkanie mogło zostać wynajęte komuś innemu, a właściciel mógł otrzymywać z tytułu wynajmu comiesięczny czynsz. Na tę sytuację istnieje rozwiązanie – właściciel uprawniony jest wystąpić z powództwem o odszkodowanie, którego wysokość zamyka się w wartości czynszu uiszczanego przed zakończeniem stosunku najmu. Należy jednak pamiętać, że w sądzie znaczenie mają przede wszystkim kwestie dowodowe – właściciel winien wykazać, że miałby możliwość wynajęcia mieszkania.
Jak zabezpieczyć się na przyszłość przed ewentualnym bezumownym korzystaniem z lokalu przez najemcę?
Po pierwsze, należy sporządzić umowę najmu w taki sposób, aby jej postanowienia odpowiednio chroniły wynajmującego przed niespodziewanymi zachowaniami najemcy. Do takich postanowień należy m. in. kara umowna. Zastrzegając ją w umowie właściciel chroni się finansowo na wypadek nie przekazania mu przez najemcę lokalu w terminie i jego dalszego użytkowania.
Innym bardzo skutecznym sposobem na zabezpieczenie się może być zawarcie umowy najmu w formie aktu notarialnego, przewidującego m. in. rygor opróżnienia i opuszczenia lokalu mieszkalnego przez najemcę. Skuteczność tej formy umowy dotyczy kwestii egzekucji – akt notarialny stanowi bowiem tytuł egzekucyjny i zbędne jest wówczas prowadzenie długiego postępowania w sądzie, a sprawa trafia od razu do postępowania egzekucyjnego. Dla właścicieli lokali interesujący może być również tzw. najem okazjonalny, który w znacznym stopniu zwiększa ochronę praw wynajmującego.
***
Nasza Kancelaria świadczy pomoc prawną w zakresie umów prawa cywilnego, w tym sporządzania umów najmu, dochodzeniu roszczeń z umów na drodze postępowania sądowego, jak i w postępowaniu egzekucyjnym. Zapraszamy do kontaktu.
Czym się różni rękojmia od gwarancji? Kiedy dochodzić praw z rękojmi, a kiedy z gwarancji? Które z tych uprawnień najlepiej wybrać?
Rosnąca konkurencja na rynku sprawia, że w dzisiejszych czasach producenci, jak i bezpośredni sprzedawcy prześcigają się w zapewnieniu konsumentowi jak najlepszych ofert dotyczących sprzedaży danego produktu. Z kolei konsumenci są coraz bardziej świadomi istnienia po ich stronie uprawnień związanych z dochodzeniem roszczeń z tytułu umowy sprzedaży, zwłaszcza w sytuacji, gdy zakupiony towar posiada określoną wadę.
Nie zawsze jednak kupujący mają pełne rozeznanie w zakresie przysługujących im praw, zwłaszcza, że zakres ten jest obecnie bardzo szeroki – są to uprawnienia nie tylko z rękojmi, ale również z gwarancji. Czym różnią się od siebie te dwa pojęcia i z którego uprawnienia skorzystać?
Co to jest rękojmia, a co to jest gwarancja?
Na wstępie warto opisać te dwa pojęcia i wskazać Czytelnikowi czym się od siebie różnią.
RĘKOJMIA to uprawnienie kupującego względem sprzedawcy jeżeli rzecz posiada wadę fizyczną lub prawną.
Czym jest wada fizyczna rzeczy, a czym prawna?
Zgodnie z Kodeksem cywilnym wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:
Nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia; przykład: zakup dywanu przeznaczonego na zewnątrz (np. taras), który okazał się towarem przeznaczonym wyłącznie do pomieszczeń;
Nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór; przykład: zakup obuwia, które przemaka, a było przeznaczone według opisu sprzedawcy na deszczową pogodę;
Nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia; przykład: ładowarka, która akurat nie nadaje się do ładowania wskazanego sprzedającemu przez kupującego telefonu;
Została kupującemu wydana wstanie niezupełnym; przykład: ekspres do kawy, który nie posiadał wszystkich potrzebnych elementów do podłączenia i tym samym prawidłowego działania;
Została nieprawidłowo zamontowania i uruchomiona, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy; przykład: pracownicy sklepu meblowego, który nieprawidłowo zamontowali kuchnię u kupującego w jego domu.
Z wadą prawną mamy natomiast do czynienia, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu. Na przykład może to być sprzedaż samochodu, który okazał się być własnością osoby trzeciej, nie zaś sprzedawcy.
GWARANCJA zgodnie z Kodeksem cywilnym wiąże się z kolei ze złożeniem oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Jest to nic innego jak dokument gwarancyjny dołączany do rzeczy sprzedanej, np. przy zakupie ekspresu do kawy.
Uprawnienia kupującego z rękojmi, a uprawnienia z gwarancji
Wykonując uprawnienia z rękojmi, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może:
złożyć oświadczenie obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy (chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie);
żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wad.
Przy gwarancji możliwe żądania kupującego konsumenta określa producent (sprzedawca) w dokumencie gwarancyjnym. To od niego zależy, jakie możliwości przysługują kupującemu, może to być podobnie jak przy rękojmi, obniżenie ceny, wymiana lub naprawa.
RĘKOJMIA, A GWARANCJA – PODSTAWOWE RÓŻNICE
Gwarancja dobrowolna, rękojmia obowiązkowa
W odróżnieniu od rękojmi, gwarancja ma charakter umowny między stronami i jest dobrowolna, a jej istnienie warunkowane jest złożeniem oświadczenia przez sprzedawcę, tj. wydania dokumentu gwarancyjnego. Gwarancja jest często elementem strategii marketingowej sprzedawcy lub producenta. Biorąc pod uwagę silną konkurencyjność na rynku, obecnie praktycznie każdy producent udziela gwarancji na dany produkt. Rękojmia jest zagwarantowana każdemu konsumentowi, uprawnienia z niej wynikające istnieją zawsze.
Uprawnienia z rękojmi obejmują wady fizyczne i prawne, gwarancja – tylko fizyczne
Rękojmia obejmuje zarówno wady tkwiące w rzeczy sprzedanej, jak i wynikające z istnienia praw osoby trzeciej do sprzedanej rzeczy. Gwarancja wiąże się jedynie z wadami fizycznymi, co jednak nie zmienia faktu, że gwarant może rozszerzyć ofertę gwarancyjną również na wady prawne.
Rękojmia od sprzedawcy, gwarancja – od wystawiającego dokument gwarancyjny
Uprawnienie z rękojmi zawsze odnośni się do sprzedawcy, czyli podmiotu, z którym zawarta została umowa sprzedaży, gwarancji natomiast udzielić może producent, ale również importer towaru, jak i sam sprzedawca.
Zgodnie z Kodeksem cywilnym sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna została stwierdzona przed upływem dwóch lat (pięciu lat w przypadku nieruchomości). Z kolei czas trwania gwarancji ustalany jest przez indywidualnie przez gwaranta w dokumencie gwarancyjnym. Jeżeli termin nie został przez gwaranta zastrzeżony przyjmuje się, że gwarancja trwa dwa lata od dnia, kiedy rzecz została wydana kupującemu.
Czy kupujący może skorzystać z obu uprawnień jednocześnie?
Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Kupujący powinien również pamiętać, że w razie wykonywania uprawnień z gwarancji, bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji, albo bezskutecznego upływu czasu na ich wykonanie.
Rękojmia, a gwarancja – z którego uprawnienia skorzystać?
Co do zasady rękojmia daje większe możliwości kupującemu, a czas na realizację uprawnień ma on przez dwa lata od zakupu rzeczy. Z uwagi jednak na rosnący popyt i konieczność prowadzenia przez sprzedających (producentów) akcji marketingowych, zachęcających do zakupu ich produktów, a także rosnącą walkę o klienta, gwarancja może okazać się równie atrakcyjna, co rękojmia, a nawet dawać więcej możliwości, w zależności od decyzji gwaranta.
Podsumowanie
Rękojmia to nic innego, jak odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne lub prawne rzeczy sprzedanej. Co do zasady o wiele korzystniejsza jest rękojmia od gwarancji, ponieważ jej ramy zakreślają sztywno i bogato przepisy kodeksu cywilnego, których ani sprzedawca, ani producent nie może względem konsumenta rozszerzyć, ograniczyć, ani wyłączyć. Wybór rękojmi oznacza ponadto możliwość dochodzenia różnorakich roszczeń od sprzedawcy – wymiany towaru na nowy, obniżenia ceny lub zwrotu gotówki, a także bezpłatnego naprawienia towaru. Kupujący ma na wykonanie uprawnień 2 lata.
Gwarancja to z kolei oświadczenie producenta (który może być równocześnie sprzedawcą) o jakości rzeczy sprzedanej, która to rzecz może być reklamowana przez kupującego pod warunkami określonymi przez gwaranta umownie. Jest ona dobrowolna i dotyczy z reguły wyłącznie wad fizycznych rzeczy. Termin gwarancji określa producent.
Pokrzywdzenie przestępstwem może przydarzyć się każdemu, jednak nie każdy pokrzywdzony decyduje się na to, aby podjąć stosowne działania w celu ukarania sprawcy.
Zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa – czy składać?
Niejednokrotnie zdarza się, że pokrzywdzony nie ma pewności, czy krzywda, która została mu wyrządzona kwalifikuje się jako czyn zabroniony, czy warto ścigać osobę, która dopuściła się czynu, czy wreszcie jakie kroki należy podjąć, żeby ukarania sprawcy było możliwe do zrealizowania.
Bardzo często zdarza się też, że sprawca pozostaje anonimowy, zwłaszcza kiedy sprawa dotyczy działań w internecie, w związku z czym w przeświadczeniu osoby pokrzywdzonej złożenie zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa może mijać się z celem.
Tymczasem złożenie zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa daje realną możliwość pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności karnej.
Jak mam złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa?
Istnieją dwa sposoby złożenia zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa:
Pisemnie – sporządzając pismo należy wskazać na czym polegało przestępstwo, kiedy zostało popełnione, a także gdzie miało miejsce.
Ustnie – udając się do najbliższego komisariatu Policji i składając ustne zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa. Pracownik Policji lub Prokuratury przyjmie zgłoszenie i przesłuchuje osobę zawiadamiającą w charakterze świadka. Spisany zostanie protokół z okoliczności zdarzenia.
WAŻNE! Pamiętaj, że składając ustnie zawiadomienie lub pisemnie należy złożyć wniosek o ściganie sprawcy. Dotyczy to spraw o przestępstwa ścigane na wniosek (przestępstwo groźby karalnej, przestępstwo zgwałcenia). Wówczas postępowanie z chwilą złożenia wniosku toczy się z urzędu.
Pamiętaj, że im więcej wskazanych okoliczności stanu faktycznego, tym łatwiej dla organów podejmować dalsze czynności. Opis sposobu działania lub samego sprawcy również jest istotny.
Czy muszę przedstawiać dowody na możliwość popełnienia przestępstwa?
Jeżeli jesteśmy w posiadaniu jakichkolwiek dowodów potwierdzających okoliczności popełnienia czynu zabronionego, jak np. wydruk wiadomości e-mail, sms, zdjęcia, inne dokumenty, należy załączyć je do pisma. Ponadto, można również wskazać świadków (imię, nazwisko, adres), którzy składając zeznania potwierdzą zdarzenie lub przekażą ważne z punktu widzenia ścigania informacje.
Można również zawnioskować o przeprowadzenie przez organy ścigania takich dowodów, których sami nie możemy uzyskać, np. od operatora sieci komórkowej.
Pamiętaj, że nawet nie znając danych sprawcy możesz złożyć zawiadomienie, a w jego treści wnosić o podjęcie przez organy ścigania wszelkich niezbędnych działań potrzebnych do ustalenia tożsamości sprawcy.
Gdzie należy złożyć zawiadomienie?
Sporządzone zawiadomienie należy zaadresować do właściwej jednostki prokuratury lub policji w obrębie której zostało popełnione przestępstwo. Jeżeli okaże się, że jednostka policji lub prokuratury nie jest właściwa do rozpoznania sprawy – organ przekaże pismo do organu właściwego.
Co dalej po złożeniu zawiadomienia?
Osoba pokrzywdzona otrzyma listownie (w przypadku złożenia zawiadomienia w formie pisemnej) lub do ręki (w przypadku ustnego zawiadomienia) dokument potwierdzający złożenie stosownego zawiadomienia, opatrzony datą, miejscem przyjęcia zgłoszenia, organem, który przyjął zgłoszenie, sygnaturą sprawy, danymi pokrzywdzonego, a także opisem czynu.
Jako pokrzywdzeni masz prawo brać udział w postępowaniu przygotowawczym wszczętym na skutek naszego zawiadomienia.
Pamiętaj, że działać możesz nie tylko samodzielnie, ale również z pomocą fachowego pełnomocnika, który nie tylko dopilnuje formalności związanych ze złożeniem zawiadomienia, ale będzie czuwał nad dalszym jego losem.
Niejednokrotnie zdarza się, że spadkodawca pomija w testamencie osoby mu najbliższe, pomimo, że z racji pokrewieństwa, czy zażyłości rodzinnej mają one prawo oczekiwać, że zmarły przekaże im swój majątek. W określonych sytuacjach, ustawodawca traktuje rozporządzenie spadkodawcy z pominięciem osób najbliższych jako dokonane z ich pokrzywdzeniem. To właśnie do takich osób skierowana jest instytucja zachowku.
Zachowek to nic innego, jak uprawnienie bliskich krewnych spadkodawcy do żądania odpowiedniej kwoty od osób powołanych do spadku przez spadkodawcę. Przybiera ono postać roszczenia o zapłatę na rzecz uprawnionego do zachowku odpowiedniej kwoty pieniężnej. Osoba uprawniona do otrzymania zapłaty może dochodzić roszczenia na podstawie zawartej ugody lub na podstawie powództwa przed sądem.
Kto ma prawo do zachowku?
Prawo do zachowku ma osoba, która:
należy do kręgu osób uprawnionych do zachowku,są to: zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy;
dziedziczyłaby z ustawy, gdyby nie testament;
nie została wydziedziczona;
nie otrzymała w inny sposób minimum ze spadku, które w ramach zachowku by się jej należało.
Prawo do zachowku przysługuje zatem tylko określonym osobom, tj. zstępnym (dzieciom, wnukom ,prawnukom), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, przy czym chodzi o te bliskie osoby spadkodawcy, które byłyby powołane do spadku z ustawy. Chodzi tu zatem nie tylko o samo pokrewieństwo, ale również o fakt, czy bez sporządzenia testamentu przez zmarłego, takie osoby byłyby powołane do dziedziczeniu według przepisów kodeksu cywilnego.
UWAGA! Pomimo pokrewieństwa ze spadkodawcą, nie są uprawnione do zachowku osoby, które zostały wydziedziczone w testamencie oraz osoby uznane za niegodne dziedziczenia, a ponadto osoby, które odrzuciły spadek oraz osoby, które zrzekły się dziedziczenia.
Czy roszczenie o zachowek się przedawnia?
Roszczenie o wypłatę zachowku przedawnia się po okresie 5 lat. Termin liczy się od chwili ogłoszenia testamentu przez sąd lub notariusza.
UWAGA! Upływ 5-letniego okresu nie oznacza, że nie można dochodzić prawa o zachowek. Oznacza to natomiast, że obowiązany do zapłaty może skutecznie podnieść zarzut przedawnienia roszczenia. Co więcej, zarzut przedawnienia będzie skuteczny, jeżeli termin przedawnienia upłynie przed wszczęciem postępowania o zachowek.
Jaka jest wysokość należnego zachowku?
Wysokość należnego zachowku nie zrównuje się z wartością majątku, jaki pozostawił spadkodawca, a który odziedziczyłby uprawniony do zachowku gdyby dziedziczenie było ustawowe. Zgodnie z kodeksem cywilnym zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się:
jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy, albo
jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni
dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym.
W innych zaś wypadkach -> połowa wartości tego udziału.
Powyższe oznacza, że uprawniony do zachowku ma roszczenie jedynie do pewnej części majątku spadkowego.
Obliczanie wysokości należnej spłaty z tytułu zachowku nie jest zabiegiem prostym. Wynika z wielu czynników, m. in. od ilości osób, którym przysługuje roszczenie, czy sytuacji rodzinnej, j.w.
O tym, czy danej osobie przysługuje roszczenie o zachowek, jaka jest jego potencjalna wysokość, czy też to, jak będzie wyglądać postępowanie w sprawie o zachowek wymaga analizy konkretnego przypadku.
Podsumowanie
Zachowek stanowi swego rodzaju rekompensatę dla osób bliskich spadkobiercy, które zostały pominięte przez niego w testamencie, a którym z ustawy należałoby się uzyskanie pewnej części ze spadku. Ustawodawca obwarował roszczenie 5-letnim terminem. Dodatkowo przewidział konieczność spełnienia określonych warunków do tego, aby otrzymać należny zachowek. To, w jakiej wysokości przysługuje roszczenie zależy od szeregu czynników, a obliczenie wartości zachowku wymaga poczynienia stosownych obliczeń.
Warto skorzystać z porady adwokata w sprawach o zachowek, który nie tylko szczegółowo wyjaśni, na czym polega instytucja zachowku, ale również doradzi, czy warto dochodzić roszczenia o zachowek, czy to na drodze postępowania sądowego, czy też w formie ugody.
Ostatni wpis poświęcony został ogólnym zagadnieniom dotyczącym tego, jak przygotować do pierwszej wizyty w sądzie.
Najczęściej jednak kwestia uczestnictwa w rozprawie budząca wiele niejasności dotyczy osób występujących w charakterze świadka. W głowie pojawiają się pytania typu: „co mam robić jeżeli zostałem świadkiem?” lub „w jakiej sprawie w ogóle zostałem wyznaczony jako świadek?”
Warto jednak zastanowić się nad tym, jakie są prawa i obowiązki osoby występującej w charakterze świadka. Czy obecność jest obowiązkowa, czy mam obowiązek zeznawać, czy mogę odmówić z jakiś powodów składania zeznań?
Wiele osób lekceważy wezwanie do sądu w przeświadczeniu, że dana sprawa ich nie dotyczy. Tymczasem takie podejście może wiązać się z przykrymi konsekwencjami.
Poniżej kilka słów na temat praw i obowiązków przysługujących świadkom, o których każdy wezwany w tej roli do sądu powinien pamiętać.
1. DLACZEGO ZOSTAŁEM WEZWANY NA ŚWIADKA?
Ponieważ strony lub jedna z nich w toku procesu powołała się na dowód z zeznań świadków. Strony obowiązane są wskazać świadków oraz ich adresy, tak by wezwanie ich do sądu było możliwe. Skoro otrzymałeś wezwanie z sądu na świadka, to Twoje zeznania są dla stron sporu (i sądu, który dopuścił taki dowód) istotne i mogą przyczynić się do wyjaśnienia sprawy.
„Sąd wzywa Pana/Panią w charakterze świadka w sprawie ….”
Otrzymując korespondencję z sądu należy dokładnie przeczytać treść wezwania. Pomimo lakonicznej zazwyczaj treści pisma, z pewnością znajdzie się w niej informacja, w jakiej sprawie będziemy zeznawać jako świadek. Pomocna może okazać się tzw. sygnatura sprawy. Numer taki powinien być umieszczony w treści wezwania. Po sygnaturze sprawy może z łatwością dowiedzieć się (dzwoniąc telefonicznie do sądu i powołując się na tę sygnaturę), czego dokładnie sprawa dotyczy.
WAŻNE! Często zdarza się, że w odpowiedzi na wezwanie świadkowie przychodzą składać zeznania nie wiedząc nawet, czego dotyczy spór. W takich sytuacjach świadkowi wystarczy zeznać, że nie zna sprawy lub stron, albo nie pamięta okoliczności, których stwierdzenia domaga się strona powołująca Cię na świadka.
2. CZY MUSZĘ STAWIĆ SIĘ W SĄDZIE?
Osoba wezwana przez sąd w charakterze świadka ma obowiązek stawienia się na wezwanie. Za nieusprawiedliwione niestawiennictwo grozi bowiem skazanie przez sąd na grzywnę, a w razie ponownego niestawiennictwa sąd tę grzywnę ponawia. Ponadto sąd może zarządzić przymusowe sprowadzenie świadka. Z całą stanowczością nie należy więc lekceważyć wezwania z sądu.
Co jeżeli wyznaczony termin na składanie zeznań mi nie pasuje?
W przypadku, gdy termin wyznaczony przez sąd koliduje z pracą, czy innymi obowiązkami, należy powiadomić o tej okoliczności sąd usprawiedliwiając nieobecność. W tym celu najlepiej wysłać do sądu pisemne usprawiedliwienie z dowodem niemożności stawiennictwa, np. bilet lotniczy. Jeżeli nie możesz stawić się z powodu choroby, koniecznym jest dostarczenie zwolnienia lekarskiego, przy czym należy pamiętać, że takie zwolnienie powinno pochodzić od lekarza – biegłego, uprawionego do wystawiania tego typu zaświadczeń (z listy biegłych lekarzy dostępnej na stronie internetowej sądu).
sąd nałożył na mnie grzywnę, a Nie mogłem się pojawić w sądzie przyczyn od siebie niezależnych – czy nadal muszę zapłacić karę?
Będąc świadkiem można uchylić się od kary grzywny, jeżeli niestawiennictwo zostanie należycie usprawiedliwione. Czynności należy dopełnić w ciągu tygodnia od daty doręczenia postanowienia skazującego na grzywnę lub na najbliższej rozprawie, na którą ponownie wezwano świadka.
3. CZY JAKO ŚWIADEK MOGĘ ODMÓWIĆ SKŁADANIA ZEZNAŃ?
Odmówić zeznań w charakterze świadka mogą tylko określone osoby. Są to: małżonkowie stron, ich wstępni, zstępni, rodzeństwo oraz powinowaci w tej samej linii lub stopniu, jak również osoby pozostające ze stronami w stosunku przysposobienia.
Warto pamiętać, że prawo odmowy zeznań trwa również po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia. Jednakże odmowa zeznań nie jest dopuszczalna w sprawach o prawa stanu, z wyjątkiem spraw o rozwód.
ODMOWA ZEZNAŃ, A ODMOWA ODPOWIEDZI NA PYTANIE
Od prawa odmowy zeznań należy odróżnić odmowę odpowiedzi na pytanie. Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej.
WAŻNE! Przed przesłuchaniem sąd uprzedza o prawie odmowy zeznań i odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. Pominięcie przez sąd pouczenia uchyla karalność fałszywych zeznań oraz powoduje, że świadek, który już złożył zeznania, może nadal skorzystać z prawa odmowy ich złożenia.
GRZYWNA ZA ODMOWĘ ZEZNAŃ LUB ZŁOŻENIA PRZYRZECZENIA
Za nieuzasadnioną odmowę zeznań lub przyrzeczenia sąd, po wysłuchaniu obecnych stron co do zasadności odmowy, skaże świadka na grzywnę. Ponadto, niezależnie od powyższej grzywny, sąd może nakazać aresztowanie świadka na czas nieprzekraczający tygodnia. Sąd uchyli areszt, jeżeli świadek złoży zeznanie lub przyrzeczenie albo jeżeli sprawę ukończono w instancji, w której dowód z tego świadka został dopuszczony.
4. CZY OTRZYMAM ZWROT PIENIĘDZY W ZWIĄZKU ZE STAWIENNICTWEM W SĄDZIE?
Świadek ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem do sądu (kosztów podróży, noclegu), a ponadto wynagrodzenia za utratę zarobku. Zazwyczaj sąd poucza świadka o przysługującym mu prawie po jego przesłuchaniu.
WAŻNE! Świadek zobowiązany jest złożyć wniosek o zwrot poniesionych kosztów i utraconych zarobków, który stanowi warunek konieczny przyznania tych kwot przez sąd. Brak wniosku uniemożliwia zasądzenie ich z urzędu. Wniosek należy złożyć na piśmie lub ustnie do protokołu rozprawy. Termin na złożenie wniosku wynosi 3 dni od dnia przesłuchania.
