Wpisy otagowane: prawo konsumenckie

Czym się różni rękojmia od gwarancji? Kiedy dochodzić praw z rękojmi, a kiedy z gwarancji? Które z tych uprawnień najlepiej wybrać?

Rosnąca konkurencja na rynku sprawia, że w dzisiejszych czasach producenci, jak i bezpośredni sprzedawcy prześcigają się w zapewnieniu konsumentowi jak najlepszych ofert dotyczących sprzedaży danego produktu. Z kolei konsumenci są coraz bardziej świadomi istnienia po ich stronie uprawnień związanych z dochodzeniem roszczeń z tytułu umowy sprzedaży, zwłaszcza w sytuacji, gdy zakupiony towar posiada określoną wadę.

Nie zawsze jednak kupujący mają pełne rozeznanie w zakresie przysługujących im praw, zwłaszcza, że zakres ten jest obecnie bardzo szeroki – są to uprawnienia nie tylko z rękojmi, ale również z gwarancji. Czym różnią się od siebie te dwa pojęcia i z którego uprawnienia skorzystać?

Co to jest rękojmia, a co to jest gwarancja?

Na wstępie warto opisać te dwa pojęcia i wskazać Czytelnikowi czym się od siebie różnią.

RĘKOJMIA to uprawnienie kupującego względem sprzedawcy jeżeli rzecz posiada wadę fizyczną lub prawną.

Czym jest wada fizyczna rzeczy, a czym prawna?

Zgodnie z Kodeksem cywilnym wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

1. Nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia; przykład: zakup dywanu przeznaczonego na zewnątrz (np. taras), który okazał się towarem przeznaczonym wyłącznie do pomieszczeń;
2. Nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór; przykład: zakup obuwia, które przemaka, a było przeznaczone według opisu sprzedawcy na deszczową pogodę;
3. Nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia; przykład: ładowarka, która akurat nie nadaje się do ładowania wskazanego sprzedającemu przez kupującego telefonu;
4. Została kupującemu wydana wstanie niezupełnym; przykład: ekspres do kawy, który nie posiadał wszystkich potrzebnych elementów do podłączenia i tym samym prawidłowego działania;
5. Została nieprawidłowo zamontowania i uruchomiona, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy; przykład: pracownicy sklepu meblowego, który nieprawidłowo zamontowali kuchnię u kupującego w jego domu.

Z wadą prawną mamy natomiast do czynienia, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu. Na przykład może to być sprzedaż samochodu, który okazał się być własnością osoby trzeciej, nie zaś sprzedawcy.

GWARANCJA zgodnie z Kodeksem cywilnym wiąże się z kolei ze złożeniem oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Jest to nic innego jak dokument gwarancyjny dołączany do rzeczy sprzedanej, np. przy zakupie ekspresu do kawy.

Uprawnienia kupującego z rękojmi, a uprawnienia z gwarancji

Wykonując uprawnienia z rękojmi, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może:

• złożyć oświadczenie obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy (chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie);
• żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wad.

Przy gwarancji możliwe żądania kupującego konsumenta określa producent (sprzedawca) w dokumencie gwarancyjnym. To od niego zależy, jakie możliwości przysługują kupującemu, może to być podobnie jak przy rękojmi, obniżenie ceny, wymiana lub naprawa.

RĘKOJMIA, A GWARANCJA – PODSTAWOWE RÓŻNICE

Gwarancja dobrowolna, rękojmia obowiązkowa

W odróżnieniu od rękojmi, gwarancja ma charakter umowny między stronami i jest dobrowolna, a jej istnienie warunkowane jest złożeniem oświadczenia przez sprzedawcę, tj. wydania dokumentu gwarancyjnego. Gwarancja jest często elementem strategii marketingowej sprzedawcy lub producenta. Biorąc pod uwagę silną konkurencyjność na rynku, obecnie praktycznie każdy producent udziela gwarancji na dany produkt. Rękojmia jest zagwarantowana każdemu konsumentowi, uprawnienia z niej wynikające istnieją zawsze.

Uprawnienia z rękojmi obejmują wady fizyczne i prawne, gwarancja – tylko fizyczne

Rękojmia obejmuje zarówno wady tkwiące w rzeczy sprzedanej, jak i wynikające z istnienia praw osoby trzeciej do sprzedanej rzeczy. Gwarancja wiąże się jedynie z wadami fizycznymi, co jednak nie zmienia faktu, że gwarant może rozszerzyć ofertę gwarancyjną również na wady prawne.

Rękojmia od sprzedawcy, gwarancja – od wystawiającego dokument gwarancyjny

Uprawnienie z rękojmi zawsze odnośni się do sprzedawcy, czyli podmiotu, z którym zawarta została umowa sprzedaży, gwarancji natomiast udzielić może producent, ale również importer towaru, jak i sam sprzedawca.

Terminy – rękojmia – 2 lata, gwarancja – ustalana przez gwaranta

Zgodnie z Kodeksem cywilnym sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna została stwierdzona przed upływem dwóch lat (pięciu lat w przypadku nieruchomości). Z kolei czas trwania gwarancji ustalany jest przez indywidualnie przez gwaranta w dokumencie gwarancyjnym. Jeżeli termin nie został przez gwaranta zastrzeżony przyjmuje się, że gwarancja trwa dwa lata od dnia, kiedy rzecz została wydana kupującemu.

Czy kupujący może skorzystać z obu uprawnień jednocześnie?

Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Kupujący powinien również pamiętać, że w razie wykonywania uprawnień z gwarancji, bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji, albo bezskutecznego upływu czasu na ich wykonanie.

Rękojmia, a gwarancja – z którego uprawnienia skorzystać?

Co do zasady rękojmia daje większe możliwości kupującemu, a czas na realizację uprawnień ma on przez dwa lata od zakupu rzeczy. Z uwagi jednak na rosnący popyt i konieczność prowadzenia przez sprzedających (producentów) akcji marketingowych, zachęcających do zakupu ich produktów, a także rosnącą walkę o klienta, gwarancja może okazać się równie atrakcyjna, co rękojmia, a nawet dawać więcej możliwości, w zależności od decyzji gwaranta.

Podsumowanie

Rękojmia to nic innego, jak odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne lub prawne rzeczy sprzedanej. Co do zasady o wiele korzystniejsza jest rękojmia od gwarancji, ponieważ jej ramy zakreślają sztywno i bogato przepisy kodeksu cywilnego, których ani sprzedawca, ani producent nie może względem konsumenta rozszerzyć, ograniczyć, ani wyłączyć.   Wybór rękojmi oznacza ponadto możliwość dochodzenia różnorakich roszczeń od sprzedawcy – wymiany towaru na nowy, obniżenia ceny lub zwrotu gotówki, a także bezpłatnego naprawienia towaru. Kupujący ma na wykonanie uprawnień 2 lata.

Gwarancja to z kolei oświadczenie producenta (który może być równocześnie sprzedawcą) o jakości rzeczy sprzedanej, która to rzecz może być reklamowana przez kupującego pod warunkami określonymi przez gwaranta umownie. Jest ona dobrowolna i dotyczy z reguły wyłącznie wad fizycznych rzeczy. Termin gwarancji określa producent.